آیا موسیقی بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد؟

موسیقی تأثیر عمیقی بر روی هر کسی دارد. از نواهای آرامش بخش موسیقی کلاسیک گرفته تا ضربه‌های پر نیروی جاز، موسیقی این توانایی را دارد تا حالت روحی ما را تغییر دهد. اما آیا موسیقی بر گیاهان نیز تأثیر می‌گذارد؟
مردم تقریباً از سه دهه قبل تا به امروز آزمایشات زیادی را با موسیقی و گیاهان انجام داده‌اند. از پروژه‌های آماتوری سطح مدرسه گرفته تا آزمایشات علمی سطوح بالاتر، تأثیر موسیقی بر روی گیاهان موضوع مورد بحث و درگیر کننده بوده است. بسیاری از مردم ادعا می‌کنند که پاسخ گیاهان به موسیقی را مشاهده کرده‌اند. اما دانشمندان این نظر را دارند که گیاهان خالی از سیستم عصبی هستند در نتیجه قادر نیستند موسیقی را درک کنند و به آن واکنش دهند.
بدیهی است که گیاهان موجودات زنده‌ای هستند که نفس می‌کشند و رشد می‌کنند. اما آیا آنها احساس دارند؟ نظرات متناقضی در مورد تأثیر موسیقی بر روی گیاهان و این که آیا آنها احساس دارند و معنی موسیقی را درک می‌کنند و یا نه، وجود دارند. اما قبل از این که به نتیجه برسیم، بیایید معنی موسیقی و رشد گیاه را درک بکنیم.

موسیقی چیست؟

برای درک اصول و پایه باید گفت، موسیقی صدا است و صدا موج است. موج‌های صدا با ایجاد ارتعاشات تولید می‌شوند که اختلالاتی در جو هستند. موج‌های صدا به محیط نیاز دارند تا حرکت کنند و منتشر شوند. این موج‌ها از منبعی منتشر می‌شوند و بسامد و یا حجم آنها به زبان عامه، از بسامد منبع مرتعش کننده محاسبه می‌شود. از موسیقی رادیو گرفته تا موسیقی‌ای که با گیتار نواخته می‌شود، همه‌ی اینها موج‌های فشار مکانیکی هستند که به عنوان صدا و در سطوح بالاتر به عنوان موسیقی تعبیر می‌شوند.

رشد گیاه چیست؟

رشد فرآیندی است که منجر به افزایش تعداد و اندازه‌ی برگ‌ها و ساقه‌های گیاه می‌شود. هم چنین منجر به استحکام ریشه‌ها و شکوفه دادن آن می‌شود. رشد گیاه نتیجه‌ی تقسیم سلولی است که درون سلول رخ می‌دهد. هسته، کلروپلاست، واکوئل و ریبوزوم نقش مهمی در تقسیم سلولی دارند. ژن، دما، رطوبت، کیفیت خاک، نگهداری مواد معدنی، نگهداری آب، تغییرات جوی و غیره فاکتورهای دیگری هستند که بر روی رشد گیاه تأثیر می‌گذارند.

آیا موسیقی فاکتوری برای رشد گیاه است؟

چرا موسیقی با رشد گیاه مرتبط است؟ در انسان‌ها، موسیقی تأثیر قوی روی سلامتی و حالت روحی ما دارد و در طول سالیان، مردم ادعا کرده‌اند که تأثیر مشابه آن را روی گیاهان نیز مشاهده کرده‌اند. گیاهان، طبیعتاً حساس هستند و بسیاری از مردم ادعا می‌کنند که آنها همانند انسان‌ها احساس می‌کنند. داستان‌هایی وجود دارند که نقل می‌کنند گیاهان اشک می‌ریزند. اگر چه دانشمندان اعتقادی به این قضیه ندارند اما این افسانه‌ها باعث شده‌اند که آنها آزمایشات متعددی روی گیاهان انجام دهند.

آزمایشات مختلف :

آزمایش رتالاک – سال 1973 :

دوروثی رتالاک در کتاب خودش "صدای موسیقی و گیاهان" تحقیق خودش را آورده است. او برای تحقیق آزمایشگاهی خودش برای گرفتن مدرک موسیقی، موضوع مطالعه‌ی اثر موسیقی روی گیاهان را انتخاب کرد. با مطالعات سخت و آزمایشات بسیار، رتالاک به این نتیجه رسید که گیاهان در موسیقی کلاسیک بیشتر از موسیقی راک و رول رشد می‌کنند. به طور عجیب وقتی موسیقی جاز پخش شد، برخی گیاهان به سمت بلندگو متمایل شدند در حالی که برخی دیگر از آن دور شدند.
بعد از این تحقیق، رتالاک کشف کرد که نوع موسیقی تأثیری بر واکنش گیاه ندارد؛ آن نوع آلات موسیقی بود که مورد استفاده قرار گرفته بود و طنین آنها بود که احتمالاً تفاوت ایجاد کرده بود. او در کتابش می‌گوید که فرکانس‌های بلند موسیقی، سلامتی گیاهان را از بین می‌برند در نتیجه منجر به رشد خیلی آرام گیاه و حتی مانع رشد و در برخی موارد پژمردگی او می‌شود.

جوئل استرن هیمر – سال 1991 تا 1992 :

جوئل استرن هیمر فرکانس‌های ارتعاشی آمینو اسیدها را مورد مطالعه و بررسی قرار داد. ریبوزوم‌ها نقش مهمی در ایجاد پروتئین از بیست نوع آمینو اسید وابسته به نیاز سلول و ارگانیسم‌های آن دارند. با وجود این که این فرآیند درون ریبوزوم‌ها اتفاق می‌افتد آمینو اسیدها به آرامی تبدیل می‌شوند و برای پژوهشگران این امکان را فراهم می‌کنند تا فرکانس‌های فردی آنها را به عنوان "نت" اندازه بگیرند.
وقتی این فرکانس‌ها تعیین می‌شوند هر کدام از این نت‌ها می‌توانند به صورت متوالی و یا به صورت ملودی ثبت شوند. استرن هیمر به طور موفقیت آمیز ملودی‌های ثبت شده برای پروتئین‌های انتخابی را تکرار کرد. وقتی این ملودی‌ها نواخته ‌شدند، او متوجه شد که ظهور پروتئین متناظر، افزایش ‌یافت و رشد گیاه تسریع ‌شد. استرن هیمر تأکید کرد که وقتی ملودی‌هایش برای گوجه فرنگی‌ها پخش شدند رشد آنها دو و نیم برابر بیشتر شد.

می - جئونگ جئونگ – سال 2007 :

دانشمند کره‌ی جنوبی می – جئونگ جئونگ قطعه‌ی سوناتا "نور مهتاب" بتهون را برای برنج پخش کرد. او اعلام کرد که این موسیقی باعث رشد سریع‌تر و بلندتر شدن گیاه و شکوفه دادن زودتر آن شد. او ادعا کرد که ژن‌هایی از گیاه را کشف کرده است که می‌توانند بشنوند. صداهایی که بین فرکانس 125 تا 250 هرتز تولید می‌شوند باعث می‌شوند که ژن‌های rbcS و Ald گیاه به طور فزاینده‌ای فعال شوند. از طرف دیگر، امواج صدا با فرکانس 50 هرتز، فعالیت آنها را کاهش می‌دهند.
این آزمایشات بارها و البته در تاریکی تکرار شدند تا از مداخله‌ی نور و تأثیر آن در رشد گیاه جلوگیری بکنند. دوباره نتایج مشابهی به دست آمدند. پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که به خاطر قرار گرفتن در معرض موسیقی، تغییرات شیمیایی که درون گیاه رخ می‌دهند می‌توانند مورد مطالعه قرار بگیرند تا مسئله را روشن‌تر کنند و شکوفه دادن محصولات دیگر را افزایش دهند.
آزمایشات گفته شده در بالا ثابت کردند که موسیقی بر گیاهان تأثیر می‌گذارد. اما این اشعار موسیقی و یا معانی آنها نیست بلکه فرکانس‌ها و نوسانات آنها است که تفاوت ایجاد می‌کند. مطالعه‌ای که توسط دوروثی رتالاک انجام شد ثابت کرد که موسیقی بلند می‌تواند وضعیت روحی و سلامتی گیاه را از بین ببرد. موسیقی نرم با فرکانس کمتر برای رشد و شکوفه دادن آنها بهتر است. اگر چه بسیاری ادعا می‌کنند که آزمایشات انجام شده توسط رتالاک غیر ماهرانه است – نتایج را بی‌ارزش می‌سازند – اما این آزمایشات موضوع واکنش گیاهان به فرکانس‌های مختلف را بسیار روشن ساخته است.

شکوفه صوتی :

پژوهش‌های مختلف ثابت کرده‌اند که گیاهان به روش‌های عمیقی به انرژی صوتی واکنش می‌دهند. انرژی صوتی نرخ رشد و اندازه‌ی آنها را افزایش می‌دهد و بر سلامتی کلی آنها تأثیر می‌گذارد. دَن کارلسون بعد از پژوهش جامع و کامل در طول سال‌های بسیار، به این نتیجه دست یافت که مخلوطی از فرکانس‌ها بین 3000 تا 5000 کیلو هرتز به دهانه‌ی گیاهان کمک می‌کنند تا سریع‌تر باز شوند. در نتیجه این کار به آنها کمک می‌کند تا مواد مغذی را بسیار بهتر و موثرتر جذب کنند.
در حدود 15 سال طول کشید تا دن اسپری شاخ و برگ را که با امواج صدا مورد استفاده قرار می‌گرفت، طراحی کند و گسترش دهد. این تأخیر صورت گرفته به علت توانایی و میل گیاه برای جذب مواد مغذی، به خاطر ظرفیت افزایش یافته‌ی آن تغییر داده شد. کارلسون این اسپری را "شکوفه صوتی" نامید. ثابت شد که یافته‌های او برای کشاورزان بی‌شماری مفید است و طبق کتاب گینس منجر به ثبت بزرگ‌ترین گیاه خانگی گردید.
گل ساعتی بنفش رنگ با فرآیند شکوفه صوتی مورد آزمایش قرار گرفت و تا طول 1300 فوت رشد کرد و حتی تا 25 سال بعد از آن زنده بود. طول عمر نرمال این گل، 18 ماه است و طول آن بیش از 18 فوت رشد نمی‌کند. کتاب " اسرار خاک" در مورد شکوفه صوتی و نتایج معجزه آسای آن نوشته شده است. شکوفه صوتی نیز توسط عمده فروشان صنعتی در بازار به فروش می‌رسد.

ایده‌ی پروژه!

اثر موسیقی بر روی گیاهان می‌تواند به عنوان یک ایده‌ی منحصر به فرد برای پروژه‌های سطح مدرسه و نمایشگاه‌های علمی، مورد استفاده قرار گیرد. این یک پروژه‌ی نسبتاً آسان با نتایج مشخص است. از انواع مشابه گیاهان برای پروژه استفاده بکنید. هم چنین تعامل مساوی با تمام گیاهان داشته باشید.
نکته : شما به هفت تا ده روز برای کامل کردن این آزمایش نیاز خواهید داشت.
وسایل لازم :
• 4 تا 5 گیاه گلدانی
• سی دی‌های موسیقی از انواع مختلف
• نمودار مشاهده

طرز عمل :

گلدان‌ها را در اتاق‌های مختلفی از خانه‌ی خود قرار دهید. برای هر گیاه نوعی موسیقی انتخاب بکنید و آن را هر روز به مدت 2 ساعت و در بازه‌های زمانی منظم پخش بکنید. هر روز مشاهدات خود را انجام دهید. اگر می‌توانید این کار را برای دوره‌ی 12 ساعته انجام دهید. برای مثال، یک مشاهده برای ساعت 8 صبح و مشاهد‌ی دیگر برای ساعت 8 شب باشد. در انتهای هر روز مشاهدات خود را برای هر گیاه، با یک دیگر مقایسه بکنید و نتایج آن را رسم کنید. شما می‌توانید یک نمودار مقایسه‌ای داشته باشید و آن را برای پروژه‌ی خود نمایش دهید.
احتیاط : از پخش موسیقی متال و یا پاپ برای گیاه اجتناب بکنید. بسیاری از آزمایشات قبلی توسط لیمن و دانشمندان، مرگ گیاه را به خاطر قرار گیری در معرض چنین موسیقی‌هایی ثبت کرده‌اند.

نتایج به دست آمده چیست؟

گیاهان قادر به احساس کردن و واکنش دادن به نوسانات و فرکانس‌ها هستند. آنها با فرکانس‌های مشخصی می‌رویند در حالی که فرکانس‌های ویژه‌ی دیگر می‌توانند مانع رشد گیاه ‌شوند. گستره‌ی اینها برای گونه‌های مختلف متفاوت است. برخی دانشمندان ادعا می‌کنند که موسیقی دقیقاً باعث می‌شود باغبانان از این گیاهان بیشتر مراقبت بکنند و منجر به رشد سریع‌تر آنها می‌شود. اما آزمایش انجام شده توسط استرن هیمر بر خلاف این ادعا می‌کرد. هم چنین شکوفه‌ی صوتی خودش مدرکی مبنی بر فواید فرکانس‌های موسیقی بر روی گیاهان است.
مخالفان می‌گویند که هیچ وسیله‌ی حسی همانند گوش و یا مغز در گیاهان وجود ندارد. موسیقی در کل، نوسانات است پس آن قدر قدرتمند نیست که بتواند رشد زیادی در گیاهان ایجاد بکند. اما مطالعات تا به امروز ادامه دارد تا این موضوع را عمیق‌تر بررسی کند و دید روشن‌تری از آن به دست آورد.